Szczelina odbytu, choć ze względu na swoją wstydliwą lokalizację często pomijana w dyskusjach dotycząca zdrowia, jest dolegliwością, która może znacząco wpłynąć na jakość życia. Dowiedź się więc, jak skutecznie leczyć tę dolegliwość, ale także zapobiegać jej powstawaniu.
Czym jest szczelina odbytu i kogo dotyka najczęściej?
Szczelina odbytu to niewielka, ale bolesna rana błony śluzowej w obrębie kanału odbytu, przyjmująca postać liniowego „pęknięcia”. Choć sama geneza rozwoju tej przypadłości nie jest do końca znana, tak jest ona ściśle związana ze wzmożonym napięciem zwieracza wewnętrznego – najczęściej spowodowanym przewlekłymi zaparciami.
Pęknięcie szczeliny odbytu diagnozuje się zarówno u mężczyzn jak i u kobiet, najczęściej w średnim wieku z siedzącym trybem życia, nadwagą lub dietą sprzyjającą zaparciom. Choć ta dolegliwość może wydawać trywialnym problemem, tak może ona znacząco wpłynąć na jakość i komfort życia osoby ze zdiagnozowaną szczeliną odbytu.
Objawy i diagnoza
Typowe objawy szczeliny odbytu to przede wszystkim:
- ostry, palący, utrzymujący ból – nasila się podczas wypróżniania,
- krwawienie z okolicy odbytu – zauważane jako czerwone ślady na papierze toaletowym.
Rodzaj nasilenia i czas trwania objawów może nam również powiedzieć o charakterze pęknięcia błony śluzowej kanału odbytu. W przypadku ostrej szczeliny odbytu odczuwalnie jest duże nasilenie objawów, które szybko ustępują. W przypadku przewlekłego charakteru szczeliny, objawy bólowe nie są tak ostre, ale są odczuwalne niemal przez cały czas.
Diagnoza szczeliny odbytu zazwyczaj opiera się na badaniu fizykalnym, które czasem musi być poparte dodatkowym badaniem – anoskopią, które jest rodzajem badania endoskopowego. Warto tutaj zaznaczyć, że wczesna diagnoza i ukierunkowane leczenie są kluczowe dla minimalizacji dolegliwości bólowych oraz uniknięcia przybrania przewlekłego charakteru choroby, który może doprowadzić do wykształcenia fałdu na brzegu odbytu.
Opcje leczenia
W przypadku leczenia szczeliny odbytu pierwszym krokiem są zazwyczaj metody nieinwazyjne skupione głównie na zmianie przyzwyczajeń żywieniowych Pacjenta oraz miejscowemu leczeniu przeciwbólowemu. Właściwe niwelowanie dolegliwości bólowych jest bowiem kluczowe dla powodzenia leczenia. Utrzymujący się ból nasila skurcz zwieraczy, co pogarsza gojenie rany, a tym samym, zamykając błędne koło – zwiększenie bólu.
Na czym więc opiera się leczenie szczeliny odbytu? Jak podkreśla specjalista chirurgii ogólnej i onkologicznej, proktolog dr n. med. Robert Rojewski:
„W początkowej fazie leczenia stosuje się przede wszystkim środki zachowawcze, takie jak:
- modyfikacja diety – głównie zwiększenie spożycia błonnika oraz płynów, które łagodzą objawy zaparć,
- nasiadówki ziołowe -zmniejszają stan zapalny i działają łagodząco na podrażnione miejsce,
- preparaty stosowane miejscowo – kremy znieczulające miejscowo minimalizują ból, zmniejszając tym samym napięcie mięśniowe.
W przypadku stwierdzenia przewlekłych, trudnych do zagojenia się szczelin odbytu, niezbędne może okazać się leczenie zabiegowe. Obecnie stosuje się zarówno tradycyjne leczenie chirurgiczne, czyli wycięcie szczeliny z przecięciem zwieracza wewnętrznego, jak i laserowe leczenie szczeliny odbytu”.
Jak nie dopuścić do pojawienia się szczeliny odbytu?
Zapobieganie szczelinie odbytu skupia się głównie na utrzymaniu zdrowej diety i regularnym wypróżnianiu. Dieta bogata w błonnik, duża ilość płynów oraz regularna aktywność fizyczna mogą znacznie wspomóc regularne wypróżnianie, a tym samym znacznie zmniejszyć napięcie zwieracza wewnętrznego.
Regularne badania, konsultacje lekarskie, a przede wszystkim samoobserwacja pozwolą na wczesne rozpoznanie problemów oraz zminimalizowanie ryzyka ich pogłębianiu się. Pamiętaj, że zdrowie proktologiczne jest ważną częścią ogólnego zdrowia i bardzo mocno rzutuje na ogólny komfort życia.
