Hipodoncja to brak od 1 do 5 zawiązków zębowych – zarówno w uzębieniu mlecznym, jak i stałym. Wymaga ona specjalistycznego leczenia – ortodontycznego, protetycznego, implantologicznego, a bardzo często również połączenia kilku różnych metod terapii.
Z tekstu dowiesz się:
- jakie są przyczyny hipodoncji,
- w jaki sposób leczy się hipodoncję.
Hipodoncja to brak od 1 do 5 zawiązków zębowych – w hipodoncji prawdziwej występuje faktyczny brak zawiązków, zaś w hipodoncji pozornej (rzekomej) zawiązki są, ale z różnych przyczyn nie wykształcają się z nich zęby.
Hipodoncja częściej dotyczy dziewcząt niż chłopców. Bardziej rozpowszechnionym zjawiskiem jest hipodoncja zębów stałych, choć zdarzają się również braki zawiązków zębów mlecznych. Najczęściej notuje się braki zębów drugich przedtrzonowych, siekaczy bocznych i przyśrodkowych w żuchwie, a także drugich przedtrzonowców oraz siekaczy bocznych w szczęce.
Hipodoncji zębów niekiedy towarzyszą inne nieprawidłowości rozwojowe i czynnościowe narządu żucia, w tym skrócenie łuków zębowych i zmniejszenie wysokości dolnego odcinka twarzy. Zdarza się również, że pozostałe zęby mają niewłaściwy kształt, rozmiar albo są nieprawidłowo ustawione w łuku zębowym.
Hipodoncja – przyczyny
Z przeprowadzonych dotąd badań wynika, że hipodoncja jest wadą o złożonym charakterze i wieloprzyczynowej etiologii. Mogą za nią odpowiadać zarówno czynniki genetyczne, jak i nieprawidłowości pojawiające się już na etapie rozwoju płodowego. Oprócz tego zauważono, że hipodoncja zębów współwystępuje z rozmaitymi zespołami chorobowymi, takimi jak:
- rozszczep podniebienia,
- zespół Downa,
- zespół Reigera,
- zespół ustno-twarzowo-palcowy,
- dysplazja chrzęstno-ektodermalna,
- zespół Williama.
Hipodoncja – leczenie
W zależności od liczby brakujących zębów, wieku pacjenta oraz jego indywidualnego stanu leczenie hipodoncji może obejmować terapię ortodontyczną, protetyczną lub implantologiczną, choć najczęściej jest to leczenie wielospecjalistyczne, obejmujące działania ze wszystkich tych dziedzin stomatologii.
- Leczenie ortodontyczne
Konsultacje wyłącznie z ortodontą poleca się młodym pacjentom, u których brak zawiązków zębowych został zdiagnozowany na tyle wcześnie, że istnieje możliwość zamknięcia luk po brakujących zębach poprzez przesunięcie sąsiednich zębów i dzięki temu – odtworzenie ciągłości łuku zębowego. Po zakończeniu terapii ortodontycznej w razie potrzeby u pacjenta wykonuje się korektę kształtu koron zębowych przy użyciu materiału kompozytowego. Co ważne, odpowiednio wcześnie rozpoczęte leczenie ortodontyczne pozwala uniknąć konieczności leczenia protetycznego w przyszłości.
- Leczenie protetyczne
Protetyk stomatologiczny pomaga najczęściej starszym dzieciom, u których doszło już do ukształtowania warunków zwarciowych w odcinkach bocznych. W wielu przypadkach są to pacjenci po uprzednim leczeniu ortodontycznym, które pozwoliło stworzyć warunki do wykonania niewielkich stałych uzupełnień protetycznych.
Wybór konkretnych uzupełnień zależy od wielu czynników: wieku pacjenta, liczby własnych zębów i braków zębowych, rozmieszczenia zębów własnych, warunków zgryzowych, a nawet schorzeń ogólnoustrojowych przebiegających z hipodoncją. Mogą to być zarówno korony protetyczne, jak i mosty koronowo-korzeniowe, a w przypadku rozległej hipodoncji – protezy szkieletowe.
Często leczenie protetyczne poprzedzone bywa również zabiegami z zakresu chirurgii stomatologicznej – u wielu pacjentów problemem są przetrwałe zęby mleczne z uszkodzonymi korzeniami, których nie można wykorzystać jako filarów do uzupełnień protetycznych. W takiej sytuacji są one kwalifikowane do usunięcia.
- Leczenie implantologiczne
Skuteczną metodą leczenia hipodoncji zębów są również implanty, choć w tym przypadku możliwość ich zastosowania zależy m.in. od ilości i jakości tkanki kostnej w miejscu planowanego wszczepu. Oczywiście elementem terapii implantologicznej są także korony protetyczne wykonywane jako ostatni jej etap.
